Newsletter
Kontakt
Ślad węglowy w codziennej diecie Image

Ślad węglowy w codziennej diecie

Wpływ produktu na klimat odgrywa coraz ważniejszą rolę w dokonywanych przez klientów wyborach zakupowych (tzw. świadoma konsumpcja). Jednym z obowiązków Dywizji Cukru firmy Südzucker, w ramach zobowiązania do zrównoważonego rozwoju, jest informowanie klientów o wszystkich właściwościach cukru z buraków cukrowych. Szczegóły wpływu na klimat można postrzegać w kategorii świadomej konsumpcji.

W związku z tym uważniej przyjrzeliśmy się śladom klimatycznym różnych diet.

W szczególności przeanalizowaliśmy ślady węglowe czterech potraw obiadowych, które można przypisać do różnych diet. Przystawka składa się z białego chleba i oliwek, danie główne oraz deser można podzielić w następujący sposób:

  1. Pieczona wołowina z ziemniakami i brokułami, jogurt z truskawkami, słodzony cukrem
  2. Pieczona wołowina z ziemniakami i brokułami, jogurt z truskawkami, słodzony cukrem
  3. Smażona pierś z kurczaka z ziemniakami i brokułami, jogurt z bananami, truskawkami i miodem
  4. Patelnia ziemniaków z brokułami, roślinami strączkowymi i orzechami ziemnymi, jogurt z truskawkami, słodzony cukrem

Posiłki zostały skomponowane w taki sposób, aby dostarczały taką samą ilość energii i miały jak najbardziej realistyczny rozkład makroskładników (ok. 15–20% białek, ok. 30% tłuszczy i ok. 50–55% węglowodanów).

Obliczone ślady węglowe czterech posiłków przedstawiono na Rysunku 1. Według tych danych pierwszy posiłek ma największy ślad węglowy, przy czym prawie 85% emisji gazów cieplarnianych mających wpływ na klimat przypada na główny składnik, czyli wołowinę, oraz spożyty nabiał (jogurt i masło). Znaczne ograniczenie emisji CO₂ (około 25%) można osiągnąć, zastępując wołowinę mięsem drobiowym, co pokazują posiłki 2 i 3. Różnica pomiędzy posiłkiem 2 a 3 wynika z zastąpienia cukru miodem, który zachowując ilość dostarczonej energii, prowadzi do nieco wyższego zapotrzebowania na inne produkty spożywcze w posiłku 3. Ślad węglowy jest jeszcze niższy w przypadku czwartego posiłku, dla którego przyjęto dietę wegetariańską, a dotychczasowe produkty mięsne zastąpiono substytutami mięsa (na bazie soi i grochu). Pomimo dostarczonej takiej samej ilości energii, czwarty posiłek pozostawia prawie o połowę mniejszy ślad węglowy niż posiłek 1. Pokazuje to, jak można zmniejszyć ślad węglowy naszej diety poprzez częstsze unikanie produktów mięsnych i poleganie w większym stopniu na źródłach białka pochodzenia roślinnego.

Wyniki badania pokazują również, że zwłaszcza bogate w węglowodany elementy codziennej diety mają mniejsze znaczenie w kontekście powodowania emisji gazów cieplarnianych i są często uważane za względnie przyjazne dla klimatu w stosunku do ilości konsumowanych kalorii. Rysunek 2. przedstawia porównanie śladów węglowych różnych produktów zawierających węglowodany, na podstawie spożytych węglowodanów. Cukier okazuje się najbardziej przyjaznym produktem dla środowiska spośród wymienionych artykułów spożywczych. Z jednej strony pokazuje to, że cukier, mając mały wkład w ślad węglowy w codziennej diecie, jednocześnie ma duży udział w podaży węglowodanów. Z drugiej strony pokazuje to, że ograniczenie cukru w codziennej diecie pogarsza bilans klimatyczny, ponieważ inne artykuły spożywcze o większym śladzie węglowym muszą uzupełnić powstały deficyt węglowodanów i energii.

Który cukier jest najbardziej korzystny z perspektywy klimatu?

Jednym z zadań Dywizji Cukru, w ramach zobowiązania do zrównoważonego rozwoju, jest informowanie klientów o wszystkich właściwościach cukru z buraków. Dlatego też uważniej przyjrzeliśmy się wpływowi na klimat różnych form cukru, które trafiają na stoły konsumentów w Europie: cukru z buraków cukrowych, cukru trzcinowego, syropu glukozowego, fruktozowego i miodu.

W powszechnie dostępnych bazach danych dotyczących oceny cyklu życia w literaturze specjalistycznej można znaleźć bardzo szeroki zakres wartości dla śladu węglowego cukru trzcinowego – od nieco poniżej 60 do ponad 1500 kg ekwiwalentu CO₂ (CO₂e) na tonę cukru trzcinowego. Należy pamiętać, że te wartości zazwyczaj odnoszą się do surowego cukru trzcinowego bezpośrednio pochodzącego z cukrowni. W procesie dostarczania cukru klientom dalsza emisja jest powodowana przez transport i dodatkową – zazwyczaj niezbędną – rafinację.

W kontekście porównania z perspektywy europejskiego konsumenta końcowego, realistyczna wartość śladu węglowego cukru trzcinowego składa się zatem z następujących elementów:

  • Surowy cukier trzcinowy opuszczający bramy cukrowni: ok. 300 do 450 kg CO₂e na tonę cukru (patrz np. Rein, 2010; Fisher, 2013).
  • Transport do Europy: ok. 100 do 200 kg CO₂e na tonę cukru
  • Dodatkowa rafinacja w Europie: 200 kg CO₂e na tonę cukru

Daje to następujący obraz śladu węglowego cukru trzcinowego:

  • Importowany surowy cukier trzcinowy: przybliżony zakres od 600 do 850 kg CO₂e na tonę cukru
  • Importowany biały cukier trzcinowy: przybliżony zakres od 400 do 650 kg CO₂e na tonę cukru

W przypadku cukru trzcinowego należy wziąć pod uwagę, że w krajach go produkujących często mają miejsce zmiany użytkowania gruntów (LUC), tj. ekspansja obszarów wykorzystywanych do celów rolniczych poprzez przekształcanie lasów, terenów naturalnych lub formacji trawiastych na użytki rolne. Te zmiany w użytkowaniu gruntów (np. wycinanie lasu i wykorzystywanie terenu po nim jako pastwiska lub przekształcenie stałej formacji trawiastej w pole uprawne) powodują uwolnienie do atmosfery większych ilości węgla, wcześniej przez wiele lat zgromadzonego w gruntach lub roślinności. LUC zazwyczaj skutkuje emisją kilkuset kg CO₂e na tonę cukru trzcinowego. Zazwyczaj skutkuje to śladem węglowym wynoszącym około 1000 do 1500 CO₂e na tonę cukru trzcinowego importowanego z kraju produkującego, w którym doszło do zmian użytkowania gruntów.

Cukier z buraków cukrowych produkowany w Europie Zachodniej zazwyczaj ma ślad węglowy wynoszący około 500 do 600 kg CO₂e na tonę cukru. Jeżeli cukrownia wykorzystuje energię odnawialną (np. biogaz), wartość ta jest mniejsza o około 50%.

W przypadku innych dostępnych form cukru, w literaturze czy w bazach danych, jest znacznie mniej informacji dotyczących śladów węglowych w ocenie ich cyklu życia. W przypadku syropu glukozowego ślad węglowy wydaje się wynosić około 800 do 1750 kg CO₂e (np. Blanco i in., 2020), w przypadku syropu fruktozowego – około 800 kg CO₂e (Kis i in., 2019), a w przypadku miodu – od około 400 do 2500 kg CO₂e (np. Pignagnoli i in., 2021) na tonę produktu.

Na Rysunku 3 pokazano, że cukier biały z buraków cukrowych z UE jest ogólnie najbardziej korzystny z perspektywy klimatu. W najlepszym wypadku importowany biały cukier trzcinowy jest pod tym względem porównywalny, jednak z zastrzeżeniem, że musi pochodzić z kraju produkującego, w którym nie ma miejsca na uwalnianie zgromadzonego węgla w wyniku zmian użytkowania gruntów, które są obiektywnie powiązane z uprawą trzciny cukrowej.

Co interesujące, według informacji dostępnych w literaturze miód ma zazwyczaj większy ślad węglowy.

W przeciwieństwie do cukru trzcinowego, który jest produkowany w cukrowni z wykorzystaniem miąższu z trzciny cukrowej jako paliwa, ślad węglowy cukru z buraków cukrowych może również zostać dodatkowo zmniejszony, jeżeli cukrownia działa z wykorzystaniem odnawialnej energii zamiast energii z paliw kopalnych, tak jak obecnie. W ramach strategii klimatycznej przyjętej w firmie Südzucker, podjęto decyzję o podążaniu tą drogą i stopniowym osiąganiu neutralności klimatycznej fabryk poprzez przejście na zasilanie energią ze źródeł odnawialnych – zgodnie z celami Unii Europejskiej określonymi w Europejskim Zielonym Ładzie.

Ponadto ślad węglowy cukru z buraków cukrowych można dodatkowo zmniejszyć poprzez identyfikację i wykorzystanie potencjału do redukcji w obszarach uprawy buraków oraz logistyki.

Czy chcesz otrzymać dalsze informacje lub szczegółowe omówienie wyników i ustaleń? Skontaktuj się z nami – z chęcią podzielimy się wiedzą!

Bibliografia
Blanco et al. (2020)
Blanco, J., Iglesias, J., Morales, G., Melero, J., Moreno, J.; Comparative Life Cycle Assessment of Glucose Production from Maize Starch and Woody Biomass Residues as a Feedstock; Applied Sciences 10 (8):2946; 2020
Fisher (2013)
Fisher, J.; The variability and drivers of the carbon footprint of cane sugar; International Sugar Journal; ISSN 0020-8841; 2013
Kis et al. (2019)
Kis, F., Maravic, N., Szabolcs, K., Seres, Z.; Life Cycle Assessment of Liquid Inverted Sugar and High Fructose Corn Syrup; Analecta Technica Szegedinensia, Vol. 13, No. 1; ISSN 2064-7964; 2019
Pignagnoli et al. (2021)
Pignagnoli, A., Pignedoli, S., Carpana, E., Costa, C., Dal Prà, A.; Carbon Footprint of Honey in Different Beekeeping Systems; Sustainability 2021, 13, 11063; https://doi.org/10.3390/su131911063; 2021
Rein (2010)
Rein, P.W.; The carbon footprint of sugar; Sugar Industry, Vol. 135, No. 7; S. 427 – 434; 2010

Bądź zawsze na bieżąco

Jak możemy Ci pomóc?

    Kup online
    Jeśli interesuje Państwa zakup naszych produktów online, prosimy o wybranie swojego kraju.
    Nastąpi przekierowanie do naszego sklepu internetowego.
    Jeśli Państwa kraju nie ma na liście, prosimy o skontaktowanie się z nami.